Premier Mateusz Morawiecki i minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska zaprezentowali założenia dokumentu „Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo. Uczestnictwo. Solidarność”.

- Trzeba zmienić postrzeganie starości i stosunek do osób starszych; żeby te osoby nie czuły się wykluczone; żeby przywrócić należny szacunek osobom starszym, tak jak to kiedyś w Polsce bywało, a niestety dzisiaj najlepiej jest być młodym, pięknym i do tego jeszcze bogatym, a wszystko, co potem - rodzi określone problemy – powiedziała minister Elżbieta Rafalska.

Opracowany dokument „Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo. Uczestnictwo. Solidarność”, który w najbliższych dniach zostanie przekazany  do konsultacji międzyresortowych, jest pierwszym tego typu dokumentem rządowym uwzględniającym wszystkie sfery życia dotyczące osób starszych, między innymi w zakresie szeroko rozumianego bezpieczeństwa, zdrowia, aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, a także potrzeby dostosowania infrastruktury, systemu służby zdrowia czy rynku pracy do potrzeb i możliwości osób starszych.

Jego wdrożenie jest elementem Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Stworzenie kompleksowego Programu w zakresie polityki senioralnej pozwoli na usystematyzowanie i usprawnienie działań instytucji publicznych na rzecz osób starszych w Polsce. Rozwiązania te przyczynią się także do znacznej poprawy jakości życia osób starszych oraz jak najdłuższej samodzielności seniorów.

W ramach Rady do spraw Polityki Senioralnej przy MRPiPS, której Przewodniczy Prof. Józefina Hrynkiewicz, powołany został Zespół ds. opracowywania kierunków polityki społecznej wobec osób starszych, pod kierownictwem Prof. Piotra Szukalskiego. Opracowanie dokumentu „Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo. Uczestnictwo. Solidarność” trwało ponad rok w ramach pracy społecznej.

Proponowana polityka społeczna  zaplanowana została do roku 2030. Wynika to między innymi z przebiegu procesów społecznych i demograficznych, dla których znana są nie tyko prognozy, lecz rzeczywiste dane. W 2030 roku generacje pierwszego powojennego wyżu demograficznego (1946- 1959) osiągną wiek 84 lata (najstarsza) i 71 lat (najmłodsza). Można zatem w okresie kilkunastu lat obserwować funkcjonowanie Programu w sytuacji zmieniających się wraz z wiekiem potrzeb osób w starszym wieku.

Program opiera się na trzech filarach – bezpieczeństwie, uczestnictwie i solidarności. Te elementy są kluczowe, ponieważ stanowią gwarancję znacznego podniesienia jakości i poziomu życia osób starszych. 

Dokument przewiduje realizację szeregu działań wobec ogółu osób starszych w ramach następujących obszarów:

1. Kształtowanie pozytywnego postrzegania starości w społeczeństwie;
2. Uczestnictwo w życiu społecznym oraz wspieranie wszelkich form aktywności obywatelskiej, społecznej, kulturalnej, artystycznej i sportowej;
3. Tworzenie warunków umożliwiających wykorzystanie potencjału osób starszych jako aktywnych uczestników życia gospodarczego i rynku pracy, dostosowanych do ich możliwości psychofizycznych oraz sytuacji rodzinnej;
4. Promocja zdrowia, profilaktyka chorób, dostęp do diagnostyki, leczenia i rehabilitacji;
5. Zwiększanie bezpieczeństwa fizycznego – przeciwdziałanie przemocy i zaniedbaniom wobec osób starszych;
6. Tworzenie warunków do solidarności i integracji międzypokoleniowej;
7. Edukacja dla starości (kadry opiekuńcze i medyczne), do starości (całe społeczeństwo), przez starość (od najmłodszego pokolenia) oraz edukacja w starości (osoby starsze).

Dodatkowo w „Polityce społecznej wobec osób starszych 2030” po raz pierwszy zaprojektowane zostały działania skierowane do niesamodzielnych osób starszych:

1. Zmniejszenie skali zależności od innych poprzez ułatwienie dostępu do usług wzmacniających samodzielność oraz dostosowanie środowiska zamieszkania do możliwości funkcjonalnych tych osób;
2. Zapewnienie optymalnego dostępu do usług zdrowotnych, rehabilitacyjnych i opiekuńczo-pielęgnacyjnych dostosowanych do potrzeb starszych osób niesamodzielnych;
3. Sieć usług środowiskowych i instytucjonalnych udzielanych starszym, niesamodzielnym osobom;
4. System wsparcia nieformalnych opiekunów niesamodzielnych osób starszych przez instytucje publiczne.      

Celem Programu prezentowanego przez Rząd jest stworzenie warunków do standaryzowanych usług pomocowych i opiekuńczych, wspomagających funkcjonowanie osób starszych. Działania w tym zakresie będą polegały między innymi na uregulowaniu prawnym ryzyka niesamodzielności, czy wdrożeniu na dużą skalę standaryzowanej telemedycyny o różnym zakresie usług, dostosowanych do sprawności użytkowników. Opracowanie standardów w zakresie teleopieki i telepomocy poprawi jakość życia dużej liczby osób starszych.

Oprócz działań ukierunkowanych na świadczenie bezpośrednich usług niesamodzielnym osobom starszym, konieczne jest także dostosowanie środowiska zamieszkania do możliwości funkcjonalnych tych osób. W związku z tym, zaplanowane zostały projekty uwzględniające projektowanie uniwersalne, a także prowadzenie badań w obszarze projektowania mieszkań dostosowanych do szczególnych potrzeb osób niesamodzielnych.

Efekty realizacji Programu zawartego w „Polityce społecznej wobec osób starszych 2030” będą podlegały ocenie w ramach kolejnych edycji „Informacji o sytuacji osób starszych w Polsce”, które rząd już dwukrotnie przygotowywał, za rok 2015 i 2016, zgodnie z ustawą o osobach starszych.

Przyjęcie przedmiotowego dokumentu nie spowoduje dodatkowych kosztów dla sektora finansów publicznych, a jego finansowanie będzie realizowane poprzez odpowiednią alokację środków finansowych, będących w dyspozycji jednostek sektora finansów publicznych.